Jan Kollar (1793 – 1852)- Strażnik Wiary Słowian ze Słowacji

 

Po polsku w Wikipedii znajdziecie o Janie Kollarze zaledwie dwa zdawkowe zdania. Postać kompletnie zlekceważona. Jednak jeżeli Polska ma ambicje przewodzić Międzymorzu to ten brak zainteresowania i pomijanie zasług dla Słowiańszczyzny wieszczów innych narodów, tylko dlatego, że byli luteranami, albo husytami, albo rodzimowiercami – tutaj rzecz dotyczy bratniego bliskiego sąsiada Polski, Słowaków – jest co najmniej karygodny.Top jan Kollar jest autorem słynnej i jakże przejmującej sentencji:

„Nie przypisuj świętego imienia ojczyzny
krajowi temu, w którym żyjemy.
Prawdziwą ojczyznę tylko w sercu nosimy.”

Dużo o Janie Kollarze piszą oczywiście sami Słowacy, ale nieporównanie bardziej niż polska, zainteresowana jest jego postacią Wikipedia rosyjska, z której tłumaczę dla was tę notę poświęconą jednemu z prekursorów Wszechsłowiaństwa (Panslawizmu).

Prowadząc taką politykę kulturalną, zależną od katolickiego punktu widzenia, jaką obserwujemy na tym przykładzie, Polska ma naprawdę marne szanse, żeby stać się wiodącym krajem scalającym Międzymorze w kulturową jedność. Prędzej będzie tym krajem ROSJA!

Bo czy ktoś spoza uniwersyteckiej slawistyki i literaturoznawstwa w Polsce, słyszał o poemacie Jana Kollara „Córa Sławy”?

A według słów czeskiego historyka literatury Vička, Kollar „wszystko, co znalazł w wielkich słowiańskich plemionach, uwielbił swoim gorącym słowem; wszystko, co uznał za szkodliwe i upokarzające, naznaczył proroczym gniewem.” Poemat stał się Ewangelią Wszechsłowiaństwa.

Czy ktoś w Polsce w ogóle zna tę Wszechsłowiańską Ewangelię?

 

 

Ян Коллар (словацк. Ján Kollár, 29 июля 1793, Мошовце — 24 января 1852, Вена) — словацкий политик, поэт, философ и лютеранский священник, родоначальник панславизма в поэзии. Вместе с Франтишеком Ладиславом Челаковским — один из главных провозвестников идеи «славянской взаимности».

Родился в Мошовцах. Сын бедного писаря, он с детства предназначался отцом к ремеслу мясника. Желание получить высшее образование заставило его бросить родительский дом, и, благодаря поддержке чужих людей, он мог продолжать свои занятия. Учился в гимназии в Кремнице, Банской Бистрице, а в 1812—1815 в евангелическом лютеранском лицее в Прессбурге (Братиславе). В это время он познакомился с Ф. Палацким, дружбу с которым поддерживал до самой своей смерти. Скопив уроками небольшие деньги, Коллар в 1816 г. отправился в Йену, где пробыл 3 года, в 1817—1819 изучал теологию в Йенском университете и видел то национальное воодушевление, которое тогда охватило немецкую молодёжь. Коллара больше всего поражало, что это торжество немецкого национального духа происходило на почве, некогда принадлежавшей племени полабских славян, погибших от собственной разрозненности. Вдобавок, Коллар полюбил дочь одного из онемеченных потомков погибшего славянства — Мину Шмидт. Вдова-мать её не соглашалась отпустить свою дочь в Венгрию, в эту «дикую» страну и к народу ещё «более дикому», а Коллар, в свою очередь, не мог оставаться вдали от родины, и молодым влюблённым пришлось расстаться надолго: поженились они лишь в 1835 г. По возвращении из Йены Коллар в 1819 г. получил место проповедника в евангелической церкви в Пеште.

В 1821 г. Коллар печатает в Праге небольшую книжку стихов под заглавием: «Básne Jana Kollara», с 76 сонетами, представляющими дань любви Коллара к Мине и напоминающими сонеты Петрарки в честь Лауры. В 1824 г., в самый год смерти Байрона, принципиальным противником и, несмотря на то, невольным последователем которого был Коллар, вышло (в Буда-Пеште) ещё 150 сонетов под новым заглавием: «Slavy Dcera» в трёх песнях, а в 1832 г. более 600 сонетов, соединённых в 5 песней. Здесь рядом с отзвуками личных радостей и печалей автора идут и его воспоминания о прошлом славянства, размышления о его настоящем, мечты о будущем. В окончательном виде, в каком «поэма» вышла в предсмертном издании 1851 г., она содержит 645 сонетов и распадается на 5 песен: 1) «Sála», 2) «Labe, Rén, Vitava», 3) «Dunaj», 4) «Lethe» и 5) «Acheron». В первой песне рисуются весёлые картины счастливой жизни поэта в Йене; во второй и третьей он, как Чайльд Гарольд, путешествует по разным землям живого и вымершего славянства — от Салы, через Лабу на побережье и на острова Балтики, в Голландию, Констанц, Баварию, Чехию, Моравию, Словакию, Венгрию, а мыслью переносится в другие славянские земли, в сопровождении друга Милка, соответствующего Вергилию в «Божественной Комедии» Данте; в четвёртой и пятой песне поэт путешествует по славянскому Раю и Аду, причем умершая к тому времени (1827 г.), по предположению Коллара, Мина служит ему путеводительницей в раю, подобно Дантовой Беатриче. Идет постоянное смешение любви земной и небесной и Мина является то йенской красавицей, то дочерью Славы (богини, родоначальницы славян), то прообразом Всеславянства. Чувство поэта раздваивается, но он сам не в состоянии отдать себе отчет, кого он больше любит — Мину ли — йенскую красавицу, или славянство: оба предмета равно дороги его сердцу: «Погоди, я выну сердце и разорву его на две половины — одну отдам отечеству, другую ей», говорит он в первой песне (сонет 120). Поэма написана на чешском языке, но с множеством особенностей, свойственных словацкой речи, тому средне-словацкому говору, который скоро сделался литературным языком словаков. В первых 3-х песнях больше поэзии и чувства, чем в последних. К недостаткам поэмы относятся общая неровность поэтического колорита, скудость образов, риторический характер изложения, излишний дидактизм, особенно в «Лете» и «Ахероне». Но все эти недостатки выкупаются тем интересом, который «Дочь Славы» представляет как историко-филологический трактат о славянстве в его настоящем, прошедшем и будущем и как наиболее яркое выражение идеи славянской взаимности. По выражению чешского историка литературы Вичека (Viček), Коллар «все, что нашёл в славянских племенах великого, прославил своим горячим словом; все, что нашёл пагубного и унизит ельного, покарал своим пророческим гневом». Поэма сделалась как бы евангелием всеславянства.

Поэма сделалась как бы евангелием всеславянства. Впечатление, произведенное её появлением в печати на современников, было чрезвычайное. Это видно по той массе стихотворений, явившихся в подражание «Дочери Славы». Целые поколения словаков и чехов воспитывались под её влиянием. Отчасти под влиянием К. сложились воззрения и наших славянофилов (особенно Погодина и Хомякова). Не довольствуясь поэтической проповедью славянского единства, Коллар написал трактат «О литературной взаимности между отдельными славянскими племенами и наречиями», вышедший сначала по-чешски в журнале Карола Кузманого «Hronka» (1836), а потом в его же немецкой переделке «Ueber die literarische Wechselseitigkeit zwischen den verschiedenen St ä mmen und Mundarten der slavischen Nation» (Пешт, 1837; 2 изд. 1884). В этом трактате доказывается необходимость сближения и взаимного ознакомления всех славян в литературном отношении и, как на главное средство для этого, указывается на покупку и чтение книг, издающихся на всех славянских наречиях, преимущественно на русском, польском, чешском и сербо-хорватском. К. принадлежит ещё несколько трудов по славянской филологии, истории, мифологии, древностям: «Rozpravy о jménach, počátkch a starožitnostech národa slovanského» (1830); «Výklad k Slavy Dcera» (историко-археологический комментарий, 1834); «Sláva bohyně a původ jména Slavův čili Slavjanův»; «Cestopis obsahující cestu do horní Itálie» (1841); «Staroitalia slavjanska» (1853). Ему же принадлежит первое довольно полное собрание словацких песен, изданное им сначала совместно с Шафариком (1822 и 1827), а затем и самостоятельно им одним (1834—1835). Трудясь в литературе на пользу славянского сближения, К. не забыл и своего народа, которому помогал не словом только, но и делом, отвоевав для словаков, отчасти при помощи австрийского правительства, от мадьяр сначала одну школу в 1820 г., а затем и церковь в 1833 г. Энергия, с какой он добивался исполнения своей цели, не могла не обратить на себя особенного внимания фанатиков великомадьярской идеи, и жизнь Коллара в Пеште сделалась невыносимой. Его преследовали насмешки и угрозы толпы; ему устраивались студентами кошачьи концерты; наконец, он подвергся даже тюремному заключению, из которого был освобожден лишь австрийскими войсками. Всё это заставило Коллара оставить Пешт и переселиться в Вену, где он сначала принимал участие в заседаниях комиссии по преобразованию Венгрии и, главным образом, Словацкой области. Во время Революции 1848—1849 годов в Венгрии служил секретарём при дворе австрийского императора. В 1849 году — в знак благодарности словакам, выступившим во время революции на стороне австрийцев, — Коллар был назначен профессором Венского университета, где получил кафедру славянских древностей и мифологии, которую занимал до самой своей смерти, в 1852 году. Хотя Коллар был одним из идеологов словацкого народного возрождения, — он придерживался точки зрения использования словаками литературного чешского языка. Что привело его к конфликту с Людовитом Штуром, который пропагандировал народный словацкий язык (обогащённый элементами литературных славянских языков на паритетных началах) как основу национальной письменности. В связи с чем, Коллар даже взял себе в полемическом задоре прямолинейный псевдоним Чехобрат Противштурский (Čechobratr Protištúrsky). Публикации Неполное собрание сочинений К. «Spisy Jána Kollára» вышло в Праге в 4 т. с любопытной автобиографией, захватывающей только молодость автора. Некоторые сонеты «Славы Дщери» переведены на польский, немецкий, французский, английский; есть и русский перевод Н. В. Берга. Примечания data.bnf.fr: платформа открытых данных — 2011. Encyclopædia Britannica Исторический словарь Швейцарии — 1988. Коллар Ян // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. http://www.britannica.com/biography/Jan-Kollar Литература Коллар, Ян // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907. В. Зелёный (Zelený) в альманахе «Máj» (1862, IV и сл.). Cela kovský. «Slovo о Slávy dceri p. Jana Kollàra» («Часопись чешского музея», V, 39, и в собрании сочинений IV, 366) D-r. Kovař. «Podoby některé básni Kollárovych s Petrarkou a Dantem» («Listy filolog», XII, 39) Ryba. „Včem se sloduje arůzni č vortýzpě v Kollàrovy Slavy Dcery s Ràjem v Dantov ě Bo ž ské komedii («Rozhledy literárni», I, 284) Menčik. «Kollár a Mina» («Sv ě tozor», XXIII, 313) Šolc. «О Koll árov ě Slavy Dce ř i» («Hlidka literá rni», VI). Будилович. «Ян Коллар и западное славянофильство» («Славянское Обозрение», 1894, 1—14) Пич. «Очерк политической и литературной истории словаков» («Славянский Сборник», т. 1 и 2). О «Дочери Славы» с мадьярской точки зрения статья Kramarcsik’a в «Vierteljahrsschrift aus u. für Ungarn» (1843, II, 55) Переписка Коллара в Часописе чешского музея, 1873—1880 Письма Коллара к Н. И. Надеждину в «Русском Архиве» (1873)

 

pisarz, lingwista, poeta, filozof, nauczyciel, nauczyciel akademicki, archeolog
Jan Kollar na Wikimedia Commons
Termin ten ma inne znaczenia, patrz Collard (znaczenia).

Jan Kollar (słow. Ján Kollár, 29 lipca 1793, Moszowce – 24 stycznia 1852, Wiedeń) – słowacki polityk, poeta, filozof i luteranin, założyciel panslawizmu w poezji. Razem z Františkiem Ladisławem Czełskowskim – jednym z głównych objawicieli idei „wzajemnej pomocy słowiańskiej”.

Urodził się w Moszowcach, jako syn biednego urzędnika, od dzieciństwa był przez ojca przysposabuiany do zawodu rzeźnika. Pragnienie zdobycia wyższego wykształcenia zmusiło go do opuszczenia domu rodzicielskiego, a dzięki wsparciu nieznajomych mógł kontynuować naukę. Studiował w gimnazjum w Kremnicy, Banska Bistrita, a w latach 1812-1815 w Liceum Ewangelicko-Augsburskim w Pressburgu (Bratysława). W tym czasie poznał F. Palackiego, z którym utrzymywał przyjaźń aż do śmierci. Zebrawszy trochę pieniędzy na lekcje, Kollar w 1816 roku udał się do Jeny, gdzie przebywał przez 3 lata, w latach 1817-1819 studiował teologię na Uniwersytecie w Jenie i zobaczył narodowy entuzjazm, który obejmował młodzież niemiecką. Kollar był przede wszystkim zdumiony, że ten triumf niemieckiego ducha narodowego nastąpił na ziemi, która kiedyś należała do plemienia Słowian Polabskich, którzy wymarli z powodu ich wymordowania i wynarodowienia. Ponadto Kollar kochał córkę jednego z germańskich potomków zmarłych Słowian, Miny Schmidt. Jej matka, wdowa, nie zgodziła się na to, by jej córka wyjechała na Węgry, do tego „dzikiego” kraju, i do jeszcze bardziej „dzikich” ludzi, a Kollar z kolei nie mógł pozostać z dala od swojej ojczyzny. Młodzi kochankowie musieli się rozstać na długi czas: pobrali się dopiero w 1835 r. Po powrocie z Jeny Kollar w 1819 r. otrzymał miejsce kaznodziei w kościele ewangelickim w Peszcie.

W 1821 r. Kollar drukuje w Pradze niewielką książkę wierszy zatytułowaną „Básne Jana Kollara”, z 76 sonetami przedstawiającymi miłość Kollara do Miny i przypominającymi sonety Petrarki na cześć Laury. W 1824 roku, w samym roku śmierci Byrona, którego był głownym pryncypialnym przeciwnikiem, a którego Kollar był nieświadomyn naśladowcą, wyszło 150 innych sonetów w Budapeszcie pod nową nazwą: „Córa Sławy” w trzech piśniach, a w 1832 roku ponad 600 sonetów połączonych w 5 utworach. Tutaj, wraz z echami osobistych radości i smutków autora, idą też jego wspomnienia z przeszłości Słowian, myśli o jego teraźniejszości, marzenia o przyszłości. W ostatecznej formie, w której „poemat” został opublikowany w wersji samobójczej z 1851 r., Zawiera 645 sonetów i dzieli się na 5 pieśni: 1) „Sála”, 2) „Łaba, Ren, Witawa”, 3) „Dunaj”, 4 ) „Lethe” i 5) „Acheron”. W pierwszej z nich narysowane są wesołe obrazy szczęśliwego życia poety w Jenie; w drugim i trzecim, podobnie jak Childe Harold, podróżuje po różnych ziemiach żyjących i wymarłych Słowian – od Sali, przez Łabę do wybrzeża i wysp Morza Bałtyckiego, do Holandii, Konstancji, Bawarii, Czech, Moraw, Słowacji, Węgier, a myśl zostaje przeniesiona na inne ziemie słowiańskie, w towarzystwie przyjaciela Miłka, odpowiadającego Wergiliuszowi w Boskiej Komedii Dantego; w czwartym i piątym utworze poeta podróżuje po Słowiańskim Raju i Piekle, przy czym zmarła wcześniej (1827), zgodnie z sugestią Kollara, Mina służy mu jako przewodnik w raju, tak jak Beatrice Dantemu. Istnieje ciągła mieszanka ziemskiej i niebiańskiej miłości, a Mina objawia się raz jako piękność z Jeny, raz jako Córa Sławy (Chwały, Bogini Rodzicielki dawnych Słowian), a w końcu przeobraża się w ideał Wszechsłowiańskości. Uczucia poety rozdzieliły się na dwie części, ale on sam nie jest w stanie zrozumieć, kogo kocha bardziej – czy Minę będącą pięknością Jeny, czy Boginię Słowian – Wszechsłowiańszczyznę: obie są równie drogie jego sercu: „Zaczekaj, wykupię moje serce i rozerwę na dwie połówki – dam jedno do ojczyzny, inne dla niej „- mówi w pierwszej pieśni (sonet 120).

Poemat napisany jest po czesku, ale z wieloma osobliwościami nieodłącznie związanymi z słowacką mową, tym dialektem środkowo-słowackim, który wkrótce stał się literackim językiem Słowaków. W pierwszych 3 utworach jest więcej poezji i uczuć niż w ostatnich. Wady poematu to ogólna nierówność koloru poetyckiego, niedostatek obrazów, retoryczny charakter ekspozycji, nadmierny dydaktyzm, zwłaszcza w „Lethe” i „Acheronie”. Wszystkie te niedociągnięcia są jednak odkupione przez zainteresowanie „Córą Sławy” jako historyczno-filologicznym traktatem o Słowiańszczyźnie w jej teraźniejszości, przeszłości i przyszłości oraz najbardziej wyrazistym wyartykułowaniem idei słowiańskiej wzajemnej pomocy. Według słów czeskiego historyka literatury Vička, Kollar „wszystko, co znalazł w wielkich słowiańskich plemionach, uwielbił swoim gorącym słowem; wszystko, co uznał za szkodliwe i upokarzające, naznaczył proroczym gniewem.” Poemat stał się jak ewangelią wszechsłowiaństwa.

Wydanie poematu w druku wywołało niezwykłe wrażenie na współczesnych. Wynika to z masy wierszy, które pojawiły się naśladując „Córę Sławy”. Pod jej wpływem wychowały się całe pokolenia Słowaków i Czechów. Częściowo pod wpływem Kollara pojawiły się również poglądy słowianofilów rosyjskich (zwłaszcza Pogodin i Chomikow). Autor nie zadowala się poetyckim ukazaniem jedności słowiańskiej, Kollar napisał traktat „O wzajemnych związkach pomiędzy poszczególnymi plemionami i dialektach słowiańskich”. Wydany pierwszy raz w Czechach w czasopiśmie Carola Kuzmany «Hronka» (1836) poemat, został przerobiony na traktat w języku a niemieckim «Ueber die Literarische Wechselseitigkeit zwischen den verschiedenen Stämmen und Mundarten der slavischen Nation „(Pest, 1837, 2 ed. 1884). Niniejszy traktat dowodzi, że dosłownie trzeba zebrać wszystkich Słowian wokół idei wzajemnego poznania się, a głownym srodkiem ddo tego powinny być wydawanie literatury i czytanie książek publikowanych we wszystkich słowiańskich dialektach, głównie w języku rosyjskim, polskim, czeskim i serbsko-chorwackim. Jan Kollar jest autorem kilku innych prac z zakresu filologii słowiańskiej, historii, mitologii i starożytności. Są to: „Rozpravy o jménach, počátkch a starožitnostech národa slovanského” (1830); „Výklad k Slavy Dcera” (komentarz historyczny i archeologiczny, 1834); „Sláva bohyně a původ jména Slavův čili Slavjanův”; Cestopis obsahující cestu do horní Itálie (1841); Staroitalia Slavjanska (1853). Jest również autorem pierwszego kompletnego wydania słowackich pieśni ludowych, opublikowanego najpierw przez niego razem z Safarzikiem (1822 i 1827), a następnie samodzielnie (1834-1835).

Pracując jako pisarz na rzecz słowiańskiego zbliżenia, Kollar nie zapomniał o swoim ludzie, któremu pomagał nie tylko słowem, ale czynem. Jan Kollar zdobył dla Słowaków, częściowo z pomocą rządu austriackiego poparty przez Madziarów pozwolenie na pierwszą szkołę słowacką w 1820 roku, a następnie kościół w 1833 roku. Energia, z jaką starał się osiągnąć swój cel, nie mogła nie zwrócić szczególnej uwagi fanatyków idei Wielkich Węgier, a życie Jana Kollara w Peszcie stało się nie do zniesienia. Był prześladowany przez ośmieszanie i pogróżki; został ośmieszony przez studentów; w końcu został nawet uwięziony, a z więzienia został zwolniony jedynie przez interwencję wojska austriackiego. Wszystko to zmusiło Kollara do opuszczenia Pesztu i przeniesienia się do Wiednia, gdzie po raz pierwszy wziął udział w posiedzeniach komisji ds. Transformacji Węgier, a przede wszystkim regionu słowackiego.

Podczas rewolucji 1848-1849 na Węgrzech pełnił funkcję sekretarza na dworze austriackiego cesarza. W 1849 roku – na znak wdzięczności dla Słowaków, że wypowiedzieli się w trakcie rewolucji po stronie Austriaków – Kollar został mianowany profesorem na Uniwersytecie w Wiedniu, gdzie otrzymał katedrę mitologii i starożytności słowiańskich, które piastował aż do śmierci w 1852 roku.

Chociaż Kollar był jednym z ideologów słowackiego odrodzenia narodowego, uważał że to język czeski powinien stać się językiem literackim dla Słowaków. Spowodowało to jego konflikt z Ludovitem Stuhrem, który propagował popularny język słowacki (wzbogacony o elementy literackich języków słowiańskich na zasadzie równości) jako podstawę literackiego języka narodowego. W związku z tym Jan Kollar toczył z nim polemikę po prostym pseudonimem Czechobrat Protivshtursky (Čechobratr Protištúrsky).

Publikacje

Niekompletny zbiór dzieł Kollara „Spisy Jána Kollára” został opublikowany w Pradze w 4 tomach, z ciekawą autobiografią, która zawiera tylko młodość autora. Niektóre Sonety Córy Sławy przetłumaczono na język polski, niemiecki, francuski, angielski; Istnieje również tłumaczenie na język rosyjski autorstwa N. V. Berga.

Notes data.bnf.fr: platforma otwartych danych – 2011.

Encyclopædia Britannica Swiss Historical Dictionary – 1988.

Kollar Jan // Wielka sowiecka encyklopedia: [w 30 ton.] / Ed. A.M. Prochorow – 3rd ed. – M.: Soviet Encyclopedia, 1969.

http://www.britannica.com/biography/Jan-Kollar Referencje Kollar, Jan // Encyklopedyczny słownik Brockhausa i Efrona: 86 t. (82 t. I 4 dod.). – SPb., 1890-1907.

V. Zeleny (Zelený) w almanachu „Máj” (1862, IV i następne).

Celakovský. „Slovo o Slávy dceri p. Jana Kollàra „(” Roczniki czeskiego Muzeum „, V, 39, oraz w zebranych pracach IV, 366)

D-r. Kovař. „Podoby některé básni Kollárovych s Petrarkou a Dantem” („Listy filolog”, XII, 39)

Ryba. „Včem se sloduje arůzni č vortýzpě v Kollàrovy Slavy Dcery s Ràjem v Dantov Ě Bo § SKE komedii («Rozhledy Literární», I, 284)

Menčík.«Kollár mina»(«Sv Ě tozor», XXIII, 313)

Šolc. „Na Koll árov Ě Slavy Dceri» ( «Hlidka Litera RNI», VI).

Budilovich. „Jan Kollar i Zachodnie słowianofilstwo” ( „Slavic Review” 1894, 1-14)

Peach. „Esej słowacki historia polityczna i literacka „(” Slavic Collection „vol. 1 i 2).

O Córze Sławy z Madziarskiego punktu widzenia Kramarcsik’a artykuł «Vierteljahrsschrift aus u. für Ungarn»(1843, II, 55)

Korespondencja Kollara w czasopiśmie Czeskiego Muzeum, 1873-1880

Listy do N. I. Nadieżda w archiwum rosyjskim (1873)

Jan Kollar w polsko-katolickiej Wikipedii (dostęp z dnia 25 10 2018 roku);

„Ján Kollár (ur. 29 lipca 1793 w Mošovcach, zm. 24 stycznia 1852 w Wiedniu) – słowacki duchowny, luterański poeta, publicysta, archeolog, językoznawca. Ideolog panslawizmu i słowackiego odrodzenia narodowego.

Kollár uważał, że wśród języków słowiańskich istotne są tylko 4 języki literackie: polski, rosyjski, czechosłowacki i serbsko-chorwacki. Według niego tylko one miały naszkicowaną swoją dalszą przyszłość, narody posługujące się tymi językami miały zapewniony dalszy byt, pozostałe zaś musiały się w nich rozpłynąć^[1].

Jego najwybitniejszym dziełem poetyckim był poemat Córa sławy (cz. Slávy dcera) obejmujący początkowo 150 sonetów w 3 śpiewach, o wyraźnych akcentach patriotycznych i panslawistycznych.

Przypisy

Jan Kozik, Ukraiński ruch narodowy w Galicji w latach 1830-1848, Kraków 1973, s. 16”

 

Ján Kollár (1793–1852) – słowacki duchowny luterański poeta, publicysta, archeolog, językoznawca.

• Nie przypisuj świętego imienia ojczyzny
  krajowi temu, w którym żyjemy.
  Prawdziwą ojczyznę tylko w sercu nosimy.
  • Źródło: Alicja Hirsch-Tabis, Ewa Katarzyna Tabis, Karpacz – Krummhübel. Dzieje miasta pod Śnieżką, Związek Gmin Karkonoskich, 2005, s. 304.

Córa sławy

Portret Jana Kollára, grafika Jana Vilímka

Córa sławy (cz. Slávy dcera) – cykl sonetów słowackiego poety piszącego w języku czeskim Jána Kollára^[1][2]. Był przez autora wielokrotnie wydawany i stale poszerzany, z utworu o tematyce miłosnej przeradzał się w dzieło o charakterze patriotycznym i polemicznym. Wyrażał poglądy poety na kwestie narodowego odrodzenia Słowian.

Początkowo sonety Kollára ukazały się pod tytułem Básně (Poezje) w 1821^[1]. Trzy lata później wyszły już jako Slávy dcera. (Córa sławy). Poeta nie tylko zwiększył ich liczbę, ale ułożył je w swoisty poemat epicki^[1], mający być eposem Słowian. Wzorował się przy tym na Boskiej komedii Dantego^[1]. Utwór jest poprzedzony Przedśpiewem, napisanym iloczasowym^[1] dystychem elegijnym.

Córa sławy składa się ogółem z pięciu części, z których wszystkie są oznaczone nazwami rzek. Pierwotnie były tylko trzy części nazwane Sala, Łaba i Dunaj – od rzek, nad którymi mieszkają Słowianie. W wydaniu drugim z 1832 część druga otrzymała tytuł Łaba, Ren, Wełtawa i dodane zostały jeszcze dwie, Lete oraz Acheron. Tym razem poeta odwołał się do znanych z mitologii greckiej rzek płynących w zaświatach. Kollár, wzorując się na Dantem, opisał słowiańskie piekło i niebo, w którym, podobnie jak włoski poeta, umieścił różne historyczne postacie, zarówno te, które cenił, jak i te, których nie lubił^[1]. W wydaniu z 1852 w odmalowanym przez Kollára piekle znalazł się Adam Mickiewicz, któremu czesko-słowacki poeta zarzucał rozbijanie jedności Słowiańszczyzny^[1]. Ostatni sonet z cyklu kończy się słowami piekło zdrajcom, niebo Słowianom:

Należące do cyklu sonety zostały napisane dziesięciozgłoskowcem (pięciostopowcem) trocheicznym^[4].

Ogółem Córa sławy liczy sześćset czterdzieści pięć sonetów, co jest niewątpliwie rekordem. Wartość poetycka wielu z nich jest jednak dyskusyjna^[1].

Przypisy

 

• Józef Magnuszewski: Historia literatury czeskiej. Zarys. Wrocław: Ossolineum, 1973, s. 118-121.
• Ján Kollár, Slovak poet (ang.). Encyclopaedia Britannica. [dostęp 2017-01-10].
• Ján Kollár: Slávy dcera, 645 (cz.). zlatyfond.sme.sk. [dostęp 2017-01-10].

 

Bibliografia

• Jan Kollár: Wybór pism; oprac. Henryk Batowski.. Wrocław: Ossolineum, 1954.

Linki zewnętrzne

• Ján Kollár: Slávy dcera (cz.). zlatyfond.sme.sk. [dostęp 2017-01-10].

O poziomie intelektualnym i naukowym polsko-katolickiej Wikipedii  bardzo dosadnie zaświadcza to właśnie hasło. Kto z małej litery pisze imię Bogini Sławy – ten jest po prostu ignorantem i zwykłym nieukiem. (zapis pochodzi z dostępu z dnia 25 10 2018 roku)

 

Słowianie i Słowianowierstwo -Z Córy Sławy – Jan Kollár